Filozofia czasu – wprowadzenie – kurs online
Kurs realizowany w formie zdalnej na platformie Google Meet. Wymagane jest posiadanie konta Gmail.
Na pytanie, czym jest czas, św. Augustyn odpowiada: „Jeśli mnie nikt o to nie pyta, to wiem, ale jeśli chcę to wyjaśnić pytającemu, to nie wiem". Wszycy istniejemy w czasie, rozmawiamy o nim, mierzymy go za pomocą coraz to dokładniejszych narzędzi, „mamy czas" lub go „nie mamy", doświadczamy tego, jak „szybko mija", a mimo to czas pozostaje czymś zagadkowym i nieuchwytnym. Próbując adekwatnie zdać sprawę z naszego doświadczenia czasu, często popadamy sprzeczności. Filozofowie od samego początku konfrontowali się jednak z problemem (a raczej różnymi „problemami") czasu, dostarczając nam istotnych wskazówek, jak właściwie należy go rozumieć.
Podczas kursu zaprezentowane zostaną najbardziej wpływowe koncepcje czasu w historii filozofii. Koncepcje te zostaną umieszczone w szerszym kontekście głównych idei danych filozofów i ich epoki. Omawiając poglądy kolejnych filozofów, skupimy się nie tylko na odpowiedziach, jakie proponowali, lecz także na pytaniach, które stawiali: czym jest czas? Czy czas istnieje obiektywnie, czy tylko subiektywnie? Czy czas ma charakter liniowy, czy może raczej kolisty? Czy może istnieć czas bez ruchu? Czy możliwe są podróże w czasie? Czy czas w ogóle jest? Omawiając te pytania, odwołamy się również do szeregu wybranych, popularnych dzieł kultury, takich jak seriale Netflixa czy filmy science fiction.
Kurs obejmować będzie następujące zagadnienia:
- Czas jako problem filozoficzny.
- Problem czasu w filozofii starożytnej (Platon, Arystoteles, Plotyn).
- Czas i wieczność w filozofii średniowiecznej (św. Augustyn).
- Nowożytne dyskusje nad kwestią czasu (Newton, Leibniz, Kartezjusz) i rewolucja kopernikańska (Kant).
- Problem realności czasu (McTaggart).
- Czas fizykalny a czas przeżywany (Bergson, Husserl).
- Czasowość jako sens egzystencji (Heidegger).
- Filozofia w science fiiction: podróże w czasie, zatrzymanie się czasu, odwrócenie kierunku czasu.