Edukacyjny survival - część XXIV

wtorek 19 maja 2020

Idealny dzień z językiem rosyjskim

 

Привет!
 

W obecnej sytuacji, kiedy mamy już wysprzątane mieszkanie, zrobiony porządek w każdym zakątku naszej twierdzy, warto rozwijać nie tylko dotychczasowe pasje, ale zacząć uczyć się czegoś nowego. Aby wolny czas płynął szybciej, polecam naukę języka rosyjskiego – w tym języku wszak rozmawiali i pisali Puszkin, Dostojewski, a także Michaił Bułhakow, który moim skromnym zdaniem stworzył jedno z najwybitniejszych dzieł na świecie. Podczas prowadzonych zajęć niejednokrotnie pytałem o ulubioną książkę i właśnie „Mistrz i Małgorzata” bardzo często pojawiała się w odpowiedziach Słuchaczy. Być może nadszedł moment, żeby spróbować opanować ten cudowny język i przeczytać wspomniane dzieło w oryginale? 

Język rosyjski w pewnym stopniu jest podobny do polskiego, np. ma takie same wyrazy «мама» [mama] czy «дом» [dom]. Kiedy już postanowimy uczyć się tego języka, należy być przygotowanym, że alfabet ma podobne litery, ale niektóre z nich znaczą zupełnie coś innego, a oprócz tego są tam też jakieś dziwne krzaczki, które zupełnie nie są podobne do polskich liter. Warto wspomnieć, że Cyryl i Metody bardzo by się zdziwili, gdyby zobaczyli współczesny alfabet i mieliby ogromny problem z czytaniem. Podziękować należy m.in. Piotrowi I, który był tak wielki, że sięgnął również do cyrylicy, aby ją zreformować. Ucząc się alfabetu można dowiedzieć się, że niektóre litery wzbudzają ogromne kontrowersje do dzisiaj, a Rosjan można podzielić na dwie grupy: tych, którzy bronią litery «ё» [jo] i uważają, że powinna ona być nie tylko zachowana, ale i wszędzie pisana jako «ё» [jo], a nie «е» [je]. Oczywiście, Ci drudzy udowadniają, że litera ta jest bezużyteczna i należy ją zlikwidować. W obecnych czasach litera «ё» sama przemówiła do nas, jak chociażby poprzez wyraz «передохнем» – taki zapis zobaczycie w książce skierowanej do osób rosyjskojęzycznych. Można przeczytać go jako [pieriedachniOm (akcent na ostatnią sylabę)], używając litery «ё» i tłumacząc na język polski jako „odpoczniemy”/ „złapiemy oddech”. Jeśli jednak użyjemy literę «е» [je], całkowicie zmienia się nam sens tego wyrazu [pieriedOchniem (akcent na przedostatnią sylabę)], co oznacza „wyzdychamy”. Teraz wcale się nie dziwię, że właśnie literce «ё» [jo] jest poświęcony pomnik w Uljanowsku ;) To jest historia tylko jednej litery, a w rosyjskim alfabecie jest ich aż 33!
 

 

Słuchacze, którzy postanowili uczyć się lub uczą się języka rosyjskiego, na pytanie: „dlaczego język rosyjski?” bardzo często odpowiadają, że podoba im się jego brzmienie. Całkowicie się z tym zgadzam! To jeden z najpiękniejszych języków! Moim zdaniem  związane to jest z akcentem oraz zasadami wymowy. Słuchacze często mnie pytają: „czy jest reguła akcentowania w języku rosyjskim?” i często im odpowiadam: „tak, reguła jest – nie ma żadnej reguły”. Widzimy wyraz «молоко» i trzy litery «о», ale musimy pamiętać, że akcent nie jest, tak jak w języku polskim, na przedostatniej sylabie. Może on być w dowolnym miejscu! A więc zaczynamy zgadywanie: w którym miejscu jest akcent – [mOloko], [molOko] czy [molokO]? Podpowiem, że na ostatniej sylabie, tylko… to jeszcze nie koniec! Najważniejsza reguła w języku rosyjskim brzmi: „jeśli litera „o” nie jest akcentowana, wymawia się ją jako krótkie „a”. 

 

 

Ponieważ to rosyjski – najbardziej tajemniczy język na świecie. Kończąc analizę wyrazu «молоко» wymawia się go jako [malako]. 
Myślę, że ta zagadkowość, a z drugiej strony chęć poznania wszystkich tajników języka rosyjskiego skłania osoby, które rozpoczęły naukę, do pokochania rosyjskiego jeszcze bardziej, mimo wielu wyjątków i zawiłości reguł gramatycznych. W jakim jeszcze języku można spotkać wyraz, zresztą ulubione słowo jednej z moich Słuchaczek, «душещипательный» [duszesipatielnyj]? Czy wspomniany wyraz nie jest kwintesencją tego uroczego języka? 
Wstęp ten skierowany był więc do osób, które nie miały styczności z rosyjskim. Osoby, które przynajmniej raz miały z nim do czynienia, już są nim zauroczone! 
 
Chciałbym zaproponować idealny dzień z językiem rosyjskim. Dzień najlepiej zacząć od zastrzyku dobrej literatury, żeby pobudzić nasz mózg do myślenia i żeby od samego rana działał on na najwyższych obrotach. Nie ma to jak opanowanie nowej reguły gramatycznej! Prawda? Warto uczyć się rosyjskiego na podstawie sprawdzonej literatury, dlatego poniżej znajdują się przykładowe strony, które pomogą znaleźć właściwą książkę.

1. Moim skromnym zdaniem najlepsze książki do nauki języka rosyjskiego są oferowane przez wydawnictwo „Златоуст” [Zlatoust] z Sankt-Petersburga. Wydawnictwo zostało założone nie tylko w najpiękniejszym mieście na świecie, ale i w kulturalnej stolicy Rosji. Oczywiście, poziom merytoryczny i atrakcyjność książek gwarantowane. Link http://www.zlat.spb.ru/page15.html, z podziałem na poziomy, dzięki czemu każdy znajdzie coś dla siebie.

2. Miłośnicy literatury rosyjskiej poczują się jak w raju na stronie https://www.ksiegarniarosyjska.pl/. Można tam znaleźć prawie wszystko! 

3. Zachęcam również, aby zapisać się do biblioteki online https://www.litres.ru/, która umożliwia korzystanie ze zbiorów internetowych.

4. Остановка Россия [Ostanowka Rossija] http://www.ostanowka.pl/ – świetny magazyn skierowany do osób polskojęzycznych. Ciekawe wywiady, aktualne tematy i sporo ciekawostek o Rosji, wzbogacone nagraniami mp3 – to wszystko pozwoli pokochać rosyjski jeszcze bardziej! Bardzo ważne, że każdy tekst zawiera słowniczek z przetłumaczonymi na język polski najtrudniejszymi słowami. Ja prenumeruję! 
 
Kiedy już nasz mózg paruje od ćwiczeń gramatycznych, polecam – np. podczas przygotowywania śniadania lub zmywania naczyń – włączyć następujące ciekawe filmy:

1. Najlepiej dzień zacząć od programu «Вечерний Ургант» [Wiecziernij Urgant]https://www.youtube.com/channel/UCzlzGhKI5Y1LIeDJI53cWjQ. Program jest emitowany w pierwszym programie telewizji publicznej Rosji, ale oprócz tego odcinki są udostępniane na YouTube. Przez wielu Rosjan prowadzący Iwan Urgant jest uważany za najlepszego komika. Na początku programu w sposób zabawny i błyskotliwy przedstawia on najciekawsze i najważniejsze wiadomości, wybierając czasami te zaskakujące i nietypowe. Oprócz tego wśród gości są nie tylko najpopularniejsze osoby w Rosji typu: Лолита [Lolita], Константин Хабенский [Konstantin Chabienski] czy Ирина Шейк [Irina Shayk], ale i światowe gwiazdy np. Billie Eilish, Conor McGregor albo Jason Statham! 

2. Można również obejrzeć pracę świetnego dziennikarza Юрия Дудя [Jurij Dud’]https://www.youtube.com/channel/UCMCgOm8GZkHp8zJ6l7_hIuA/featured. Widać, że praca sprawia Jurijowi ogromną przyjemność, a jego filmiki krzyczą do widzą: „Kocham Rosję!”. Na początku swojej działalności przeprowadzał wywiady z najpopularniejszymi osobami w Rosji, czasami mniej znanymi, ale za każdym razem robił to tak, żeby gość otworzył przed nim swoją duszę, a widz pokochał bohatera. Z czasem wzbogacił swoją ofertę świetnymi reportażami, np. o Kołymie.  Potwierdzeniem uznania dla pracy dziennikarza jest wysoka oglądalność jego programów – każde nagranie ma średnio około 10 mln wyświetleń. 

3.  Jeśli ktoś lubi oglądać piłkę nożną i chciałby więcej dowiedzieć się o życiu rosyjskich piłkarzy, polecam kanał КраСава [KraSawa]  https://www.youtube.com/channel/UCoRAnB8KixJiszlSpMHa-SA. Były piłkarz, który z powodu kontuzji musiał zakończyć karierę, odnalazł się w środowisku bloggerów. Piłkarze chętnie udzielają mu wywiadów, robi to w sposób dynamiczny, bardzo ciekawy i wyjątkowy. Oprócz tego ma ogromną wiedzę o środowisku piłkarskim i zna prawie wszystkie doniesienia prasowe, które rzeczywiście zawodnicy później potwierdzają. Przeważnie koncentruje się na rosyjskich piłkarzach, ale wywiadu udzieliły mu też gwiazdy światowej piłki, jak np. Xavi czy Steven Gerrard!

4. Największa w Rosji wytwórnia filmów Мосфильм [Mosfilm] na swojej stronie udostępnia swoje najpopularniejsze produkcje https://mosfilm.ru/movies/. Osobiście oglądałem niektóre już ponad dziesięć razy, ponieważ zamiast filmu „Kevin sam w domu” Rosjanie wolą pokazać „Ирония судьбы, или с лёгким паром!”  https://www.mosfilm.ru/movies/23314/http://ttps://www.mosfilm.ru/movies/23314/. Na pewno warto obejrzeć „Иван Васильевич меняет профессию” https://www.mosfilm.ru/movies/23310/, „Операция "Ы" и другие приключения Шурика” https://www.mosfilm.ru/movies/23683/,  „Бриллиантовая рука” https://www.mosfilm.ru/movies/23289/, „Москва слезам не верит” https://www.mosfilm.ru/movies/23664/. Trzeba przyznać, że zdecydowana większość udostępnionych filmów jest godna uwagi. Można też posiłkować się stroną https://www.kinopoisk.ru/, która informuje jak oceniany jest film.
 
Po obejrzeniu filmów można trochę odpocząć, przeglądając rozrywkowe strony np.:

1. Pikabu.ru https://pikabu.ru/ – jedna z najpopularniejszych informacyjno-rozrywkowych stron w rosyjskim Internecie. Śmieszne historie, ciekawe opowiadania i anegdoty – wszystko po to, żeby nasz mózg trochę odpoczął.

2. Adme.ru https://www.adme.ru/ – sporo przydatnych rad, śmiesznych zdjęć i ciekawostek – to wszystko ozdobione piękną grafiką, która pozwala mi uśmiechać się do ekranu mojego telefonu.
3. Sports.ru https://www.sports.ru/ – najlepsza strona sportowa, która ma mnóstwo artykułów poświęconych każdej dyscyplinie. Polecam wszystkim zacząć od materiału poświęconemu Kubie Błaszczykowskiemu https://www.sports.ru/tribuna/blogs/youth/937399.html. Po tym artykule na pewno sięgniecie po jego biografię 
 
Jeśli wszystko powyższe już się Wam znudzi (choć moim zdaniem nie da się wszystkiego obejrzeć/przeczytać w ciągu najbliższych dziesięciu lat ), warto sprawdzić co dzieje się na świecie:

1.     https://meduza.io/ – bardzo dobra strona z wiadomościami.
2.     https://www.kp.ru/ – gazeta, która została założona w 1925 roku i istnieje na rynku do tej pory. Jedna z najpopularniejszych gazet w Rosji. Pamiętam tę gazetę z dzieciństwa, niektóre artykuły były naprawdę śmieszne. 
3.     https://www.1tv.ru/ – oficjalna strona pierwszego programu TV, na którym można obejrzeć nie tylko wiadomości, ale i sporo ciekawych programów telewizyjnych, seriali i filmów.
 
Jestem przekonany, że pod wieczór, gdy już jesteśmy oczytani i już myślimy w języku rosyjskim, to po takiej jego dawce chciałoby się coś w tym języku powiedzieć. W jaki sposób to zrobić? Oczywiście, najlepszym sposobem będzie przyjemna dla ucha rosyjska piosenka, dzięki której będziemy mogli nie tylko śpiewać, ale i ćwiczyć akcent. Tutaj można byłoby poświęcić całą książkę na ten rodzaj twórczości! 

1.     Polecam słuchać rosyjskie piosenki na stronie Русского радио [Russkoje Radio] https://rusradio.ru/  i śledzić za listą przebojów.
2.     Oprócz tego koniecznie należy zapoznać się z twórczością następujących zespołów/piosenkarzy:


Кино [Kino] https://youtu.be/zHQhQVFgKU4
ДДТ [DDT] https://youtu.be/5bW-ouTeTzw
Владимир Высоцкий [Władimir Wysocki] https://youtu.be/XeFMwq0rTIQ
Алла Пугачёва [Ałła Pugaczowa] https://youtu.be/ok9hy2lCGcs
Анна Герман [Anna German] https://youtu.be/fx0HbvlUHcY
Марк Бернес [Mark Bernes] https://youtu.be/W_VKXGHpFQ8
Монеточка [Monetoczka] https://youtu.be/SJjnah5-FFc
Баста [Basta] https://youtu.be/uIngLNVZVOU
Земфира [Zemfira] https://youtu.be/8kcE0L7JqPc
Макс Корж [Max Korzh] https://youtu.be/ddEhWW3srMo
Ленинград [Leningrad] https://youtu.be/ANX-0s1B3po
 
 
Proponuję w taki oto aktywny sposób spędzać czas z językiem rosyjskim. Jestem niemal pewien, że po takiej praktyce uda się przeczytać ulubioną książkę w oryginale 
 
Пока и до встречи!
 
 

mgr Edward Siech

wykładowca Uniwersytetu Otwartego UW, prowadzi kursy j. rosyjskiego