Pomiar ciśnienia tętniczego krwi

Ciśnienie tętnicze krwi  to siła z jaką krew uderza o ściany naczyń krwionośnych. Zapis ciśnienia RR pochodzi od nazwiska włoskiego uczonego Riva-Rocci, który opisał pomiar. Celem pomiaru jest ocena ciśnienia tętniczego krwi (RR), a także tętna, a tym samym ocena układu sercowo-naczyniowego.

Wskazania:

- diagnostyczna ocena wartości ciśnienia tętniczego krwi,

- kontrola nadciśnienia tętniczego krwi (hipertonia) lub niedociśnienia (hipotonia).

Jak często kontrolować ciśnienie tętnicze krwi?

1. W przypadku stałej kontroli:

- raz dziennie (o stałej porze),

- 2-4 razy dziennie w przypadku zleconej kontroli przez lekarza/pielęgniarkę.

2. W przypadku pogorszenia stanu zdrowia.

Uwaga! Ciśnienie tętnicze krwi zależy od: siły skurczowej serca, ilości krwi krążącej i oporu, jaki stawiają naczynia krwionośne, a także od wieku, stanu emocjonalnego, wysiłku fizycznego, chorób współistniejących.

 

                                                                                    RR    =    120        /    85          mmHg.  [milimetrów słupa rtęci]                                                                              

                                                                                                                            ↓                                                       ↓

         wartość                                                wartość

               ciśnienia skurczowego                         ciśnienia rozkurczowego

              ↓                                                              ↓

                           

                                        Amplituda skurczowo-rozkurczowa = ciśnienie skurczowe – ciśnienie rozkurczowe (norma 30-50).

                       

Metody pomiaru

W pomiarach wykonywanych samodzielnie przez pacjenta wykorzystujemy metodę pośrednią pomiaru ciśnienia tętniczego krwi. Pomiar wykonywany jest najczęściej z użyciem aparatu elektronicznego, półautomatycznego (mankiet + aparat) lub automatycznego (nadgarstkowy). Inną metodą pośrednią jest ocena:

- palpacyjna (możliwa ocena tylko wartości skurczowego ciśnienia tętniczego krwi),

- osłuchowa (za pomocą słuchawek lekarskich; warunek: dobry słuch!).

Istnieje także metoda bezpośrednia pomiaru tzw. inwazyjny pomiar RR, wykorzystywany w ciężkich stanach pacjentów oddziałów tj. kardiochirurgii, neurochirurgii czy intensywnej opieki medycznej.

Miejsce pomiaru

Pomiaru RR dokonujemy najczęściej na tętnicy ramiennej. Pierwszy pomiar powinien być wykonany na obu kończynach, a kolejne na kończynie, na której wartości RR był wyższe.

Uwaga! Nie dokonywać pomiaru RR na kończynie:

- po stronie wykonanej mastektomii (usunięcia piersi),

- na kończynie z niedowładem/porażeniem czy obrzękiem; przetoką tętniczo-żylną czy kaniulą obwodową (wenflonem).

Wg Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) za wartość prawidłową u dorosłych przyjmujemy ciśnienie tętnicze krwi poniżej 140/90 mmHg.

 

Ryc. Algorytm pomiaru ciśnienia tętniczego krwi aparatem elektronicznym

Umyj higieniczne ręce

↓

 Przygotuj sprzęt:

- aparat do pomiaru RR (sprawdzony),

- książeczkę samokontroli

↓↓

Przygotowanie do pomiaru:

- zalecenie wypoczynku 5 min przed pomiarem,

- nie pij kawy, nie pal papierosa,  nie spożywaj obfitego posiłku 15-30 min przed pomiarem,

- wygodnie usiądź z podparciem kończyny, na której będzie wykonywany pomiar

- odsłoń ramie. 

↓↓↓

Wykonaj pomiar:

- załóż mankiet na odsłonięte ramie (ułożone w lekkim odwiedzeniu, dłonią odwróconą stroną zgięciową do góry) 2-3 cm powyżej zgięcia łokciowego,

- gumowe przewody od strony przyśrodkowej, tak aby dobrze przylegał

- naciśnij przycisk START

- nie rozmawiaj w trakcie pomiaru!

↓↓↓

Odczytaj wartość pomiaru ciśnienia (RR) i tętna (symbol serca)

↓↓

Zapisz pomiar w książeczce (data, godz., wartość pomiaru)

Naciśnij przycisk STOP

↓

Zabierz wyniki  na wizytę u lekarza/pielęgniarki

 

Autor: Mgr  piel. Marzena Jaciubek –  asystent Zakładu Pielęgniarstwa Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, specjalista pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki, opiekun Koła Naukowego „Zacznij od podstaw"

 

 Literatura:

1.     Ślusarka, Zarzycka, Zachradniczek. Podstawy pielęgniarstwa t. II, Wyd. Czelej, Lublin 2004, s.601-607

2.     Ciechaniewicz W. Pielęgniarstwo. Ćwiczenia 1, PZWL Warszawa 2010, s. 310-314

3.     Wołowicka L. Dyk D. Anestezjologia i intensywna opieka. Klinika i pielęgniarstwo. PZWL Warszawa 2010, s. 344-348

4.     Krupienicz (red.), Podstawy Pielęgniarstwa. Repetytorium przedegzaminacyjne. Edra Urban&Partner 2018, s.

5.     Kózka M. Płaszewska-Żywko L. Procedury pielęgniarskie, PZWL Warszawa 2011, s. 307-332