„Dzikość” i cywilizacja. Kolonializm, postkolonializm, neokolonializm – kurs online
Kurs realizowany w formie zdalnej na platformie ZOOM.
Kurs prezentuje zjawiska kolonialnego podboju w szerokim kontekście historycznym i kulturowym. Oprócz europejskiego kolonializmu XIX-wiecznego, który jest najczęściej analizowany, zostaną omówione przykłady podbojów starożytnych i przedkapitalistycznych, w różnych kręgach kulturowych. Ze szczególną uwagą zostaną prześledzone procesy dekolonizacji i ich wpływ na współczesny globalny rozkład sił politycznych oraz ekonomiczne strategie neokolonialne. Wykłady będą obejmowały następujące zagadnienia:
- Barbarzyństwo jako granica. Imperializm i kolonializm. Wielkie podboje i imperia starożytności.
- Panowanie w imię Boga. Wojny religijne i imperia średniowiecza.
- Ziemia jest okrągła! Wielkie wyprawy geograficzne i konkwista. Podbój jako istota kolonializmu. Ewangelizacja.
- Nowy Świat? Imperia Inków i Azteków. Kolonie karne, osiedleńcze i eksploatacyjne. Niewolnictwo, pogranicze, rezerwaty. Kreolizacja.
- Wyścig o Afrykę. Rozbiór Afryki na konferencji berlińskiej w 1885 roku. Kolonializm XIX wieku.
- Nauka jako cywilizacyjne uzasadnienie podboju. Racjonalność, przedsiębiorczość, burżuazyjne wartości oświecenia i pozytywizmu. Kanały Sueski i Panamski.
- Wyzwolenie? Procesy dekolonizacji politycznej i postkolonializm jako pokłosie dominacji. Zachodni rasizm, zagrożenie nacjonalizmem oraz idee socjalistyczne jako motywacja ruchów antykolonialnych.
- Globalizacja – nowy kolonializm? Uniwersalizacja jako współczesna forma zachodniego imperializmu.
- Kogo jeszcze można wyzwolić? Kolonializm mesjanistyczny i cywilizujący. Okupacja umysłów i kultury. Demokracja, modernizacja, liberalizm. Płeć i klasa w dyskursie postkolonialnym.
- Przemoc kolonializmu i nowi barbarzyńcy – terroryści. Mit irracjonalny jako usprawiedliwienie ludobójczej przemocy oraz rozum instrumentalny jako narzędzie terroru.
- Neoimperializm współczesnych metropolii. Wyzysk ekonomiczny, społeczna opresja. Surowce strategiczne i hegemonia korporacji.
- Globalne Imperium? Postkapitalistyczny kolonializm inkluzywny. Figura Innego i zatarcie różnicy. Europocentryczna narracja uniwersalności. Refleksja etyczna dotycząca relacji ja/my – inni.